- توضیحات
- نوشته شده توسط: تالین ساهاکیان
نگهداری از سگها
مراقبت از تولهها
بچهها باید حداقل تا ۲ ماهگی پیش مادر خود باشند ولی با صرف وقت و حوصله حتی بچه سگهای یتیم یک روزه را میتوان بزرگ کرد. در سه هفتۀ اول بچهها تنها از شیر تغذیه میکنند. امروزه در بعضی از فروشگاه های ملزومات حیوانات خانگی، شیرهای خشک مخصوص سگها وجود دارند. اگر به این شیرهای مخصوص دسترسی ندارید، ۳۰۰ میلیلیتر شیر بز یا شیر گاو پرچرب را با یک زردهٔ تخممرغ خام و نیم قاشق مرباخوری آب قند یا عسل مخلوط کنید. برای مخلوط کردن، از همزن استفاده نکنید چون باعث ایجاد حباب در شیر و مشکلات گوارشی در تولهها میشود. این ترکیب را در ظرف دربسته بریزید و در یخچال نگهداری کنید (تا چند روز در یخچال قابل نگهداری است) و قبل از هر نوبت شیردهی، مقداری از آن را گرم کنید تا ولرم شود. برای دادن شیر در روزهای اول میتوانید مقدار کمی شیر ولرم را داخل شیشۀ شیر نوزاد یا سرنگ بدون سوزن بریزید و بسیار آرام به سگ بدهید. استفاده از شیشه شیر نوزاد بهتر از استفاده از سرنگ است. . اگر از چند تولهٔ یتیم نگهداری میکنید میتوانید از یک دستکش لاتکس برای شیر دادن استفاده کنید. در نک انگشتهای دستکش با سوزن سوراخهای ریزی ایجاد کنید و سپس شیر را در دستکش بریزید و هر انگشت دستکش را در اختیار یکی از تولهها قرار بدهید. در صورت استفاده از سرنگ برای شیر دادن، قبل از دادن شیر، هوای داخل سرنگ را خالی کنید و مراقب باشید سرنگ را محکم یا سریع فشار ندهید. این کار باید بسیار آهسته انجام شود تا شیر به حلق توله نپرد. بعد از یک هفته می توانید به جای یک زردهٔ تخممرغ از دو زردهٔ تخممرغ استفاده کنید و حتی کمی ژلاتین بدون طعم به شیر اضافه کنید. وقتی ترکیب حاوی ژلاتین را در یخچال میگذارید جامد میشود ولی به محض گرم کردن دوباره مایع میشود و می توانید آن را به راحتی به تولهها بدهید. بعد از حدود سه هفتگی میتوانید شیر را در یک ظرف کوچک بریزید و بگذارید توله خودش شیر را لیس بزند. دادن شیر تا پایان ۳ ماهگی باید ادامه داشته باشد.
در هفتههای اول، تولهها هر دو سه ساعت یک بار به شیر احتیاج دارند ولی به مرور زمان، فاصلۀ وعدههای غذایی مرتب طولانیتر میشود. از هفتۀ چهارم میتوانید دادن غذای جامد را شروع کنید. غذای جامد، میتواند غذای مخصوص توله سگها یا گوشت پخته شده باشد. مقدار غذا در روزهای اول باید بسیار کم باشد ولی میتوان کم کم به مقدار آن افزود. فاصلۀ بین غذاها نباید خیلی طولانی باشد مثلاً یک سگ سه ماهه به ۴ تا ۵ بار غذا در روز احتیاج دارد. به مرور زمان تعداد وعدههای غذایی را میتوان کم کرد. بعد از ۶ ماهگی میتوان روزی دو بار به سگ غذا داد.
کمک به هضم غذا در تولهها
نوزادان حیوانات نیز مانند نوزادان انسان به کمک مادر خود برای هضم غذا احتیاج دارند. بعد از هر بار شیر خوردن، مادر، زیر شکم نوزاد خود را لیس میزند تا به او در هضم غذا کمک کند. برای شبیهسازی این کار، میتوان یک تکه پنبه را با آب ولرم خیس یا به کرم بچه آغشته کرد و بعد از هر وعدۀ غذا یک دقیقه به آرامی زیر شکم بچه سگ یا بچه گربه (یا حیوانات پستاندار دیگر مانند خرگوش) را مالش داد.
ظرف غذا و آب
سگها و گربهها از همان هفتههای اول مرتب به آب تازه نیاز دارند و ظرف آب آنها باید همیشه پر از آب باشد. حتی در دورهای که با شیشه شیر یا سرنگ به آنها شیر میدهید، بهتر است کمی هم آب به آنها بدهید.
برای غذا و آب بهتر است از ظرف غذا و آب مخصوص سگها و گربهها استفاده کنید تا هنگام خوردن یا آشامیدن ظرف تکان نخورد و غذا یا آب به اطراف نریزد. بهتر است ظرف غذا را هر روز بشویید.
غذای سگ
غذای سگ باید ترکیبی از گوشت و غلات (برنج، ماکارونی،...) و سبزیجات (هویچ، سیب، ...) باشد. برای رعایت حقوق حیوانات دیگر فقط دورریز گوشت قصابیها و رستورانها را بخرید و بپزید تا باعث افزایش تقاضا برای گوشت حیوانات دیگر و در نتیجه رنج و کشتار بیشتر حیوانات پرورشی نشوید. اگر غذاهایی که میخرید دورریز غذای رستورانهاست و ادویهٔ زیاد دارد باید آن را چند بار بشویید و در آب بجوشانید تا ادویه از آن خارج شود.
غذاهای آمادۀ سگ و گربه بر اساس گروه سنی آنها طبقهبندی شده است ولی اگر بهاین غذاها دسترسی ندارید، توجه داشته باشید که هر چه سنّ حیوان بالاتر میرود، چربی موجود در غذای آنها باید کمتر باشد.
دستشویی سگها
یاد دادن محل درست دستشویی به سگها به راحتی گربهها نیست و به پشتکار بیشتری نیاز دارد. اگر بچه سگها همراه مادر خود یا یک سگ بزرگسال تربیت شدۀ دیگر زندگی کنند، این کار را به طور اتوماتیک از مادر یا الگوی خود یاد میگیرند و لازم نیست شما در این باره کاری کنید ولی اگر سگ بزرگتری وجود ندارد که بچه سگ این کار را از او یاد بگیرد، باید در همان ماههای اول به محض آنکه احساس میکنید سگ میخواهد کاری انجام دهد، او را به محلی که میخواهید همیشه در آن دستشویی کند ببرید. در سنین بالاتر از سه ماه میتوان سگ را بعد از هر کار درست با دادن یک تکۀ کوچک از غذای مورد علاقه اش تشویق کرد. مثلاً میتوانید سگ را در باغچه قرار دهید و اگر کارش را انجام داد در همان لحظه یک جایزۀ کوچک به او بدهید. با این کار به او نشان میدهید که کار خوبی کرده است. البته در ماههای اول نمیتوان انتظار خیلی زیادی از آنها داشت چون یک سگ سه ماهه هم مثل کودکان یک یا دو ساله نمیتواند رابطۀ اتفاقات مختلف با همدیگر را تشخیص دهد یا انتظارات شما را بفهمد.
واکسنها
واکسنهای سگ عبارتند از:
- واکسن هاری که باید سالی یک یا دو بار توسط دامپزشک تزریق شود البته امروزه بعضی از تولید کنندگان واکسنهای حیوانی مانند Intervet معتقدند که واکسنهای آنها تا 3 سال مصونیت ایجاد میکند و لازم نیست هر سال تکرار شود. اولین واکسن هاری را میتوان بعد از 3 ماهگی زد ولی بهتر است تا 6 ماهگی سگ صبر کرد.
- واکسن چندگانه که معمولاً سالی یک بار برای جلوگیری از ابتلای سگ به بیماریهای کشندۀ مختلف مثل هپاتیت، ویروس Paramyx و ویروس Parvo تزریق میشود. نوع واکسنهای تزریق شده و زمان اولین واکسیناسیون تا حد زیادی بستگی به محل زندگی سگ دارد. بعضی از بیماریهای ویروسی در بعضی از مناطق اپیدمی هستند و در مناطقی دیگر نادر. مسلماً اگر یک بیماری در یک منطقه اپیدمی است، سگ باید در برابر آن مصون شود. بعد از پنج هفتگی، با دامپزشک خود در مورد واکسیناسیون سگ مشورت کنید.
محل خواب سگ
برای سگها تشکها و سبدهای مخصوص خواب وجود دارد. در صورت عدم دسترسی بهاین امکانات یک تشک یا پتو را به سگ اختصاص دهید. هر دو سه روز یک بار رختخواب سگ را در هوای آزاد و زیر آفتاب قرار دهید تا نم و بو نگیرد. بهتر است هر از چند گاهی این تشکها و پتوها را بشویید.
شانه کردن موها
شانه کردن موها با برس یا شانۀ مخصوص، برای سلامتی مو و پوست سگ بسیار مفید است. در صورت امکان، این کار را هر روز انجام دهید. در بهار و پاییز موهای سگها میریزند و موهای جدید جای موهای قدیمی را میگیرند. ریزش مو مخصوصاً در بهار خیلی بیشتر است. شانه کردن مرتب سگ تا حد زیادی از پخش شدن موها در خانه نیز جلوگیری میکند.
کوتاه کردن موها
اگر سگ موهای بلند دارد، بهتر است در فصول گرم سال موها را با قیچی یا ماشین مخصوص کوتاه کنید. با این کار میتوانید از سگ هم در برابر گرمای شدید و هم در برابر شپشها و انگلهای پوستی دیگر بهتر محافظت کنید. هرگز موهای سگ را آنقدر کوتاه نکنید که پوستش مشخص باشد. این حالت برای سگ بسیار ناخوشآیند است و ممکن است تا چند روز خجالت بکشد، پنهان شود، چیزی نخورد یا بلرزد. در صورتی که موها بیش از حد لازم کوتاه نشوند و کوتاه کردن موها در زمان درست (گرم) و همراه با ملایمت و بدون زخمی کردن حیوان انجام شود، کوتاه کردن موها باعث نشاط بیشتر در سگها میشود.
حمام کردن سگ
پوست سگها پوشیده از یک لایۀ چربی است که به طور اتوماتیک آلودگی را دفع میکند. شستن مرتب سگ این لایۀ چربی محافظ را از بین میبرد و باعث میشود پوست سگ آلودگی بیشتری به خود جذب کند. علاوه بر این، چون پوست خیس یا نم خاصیت عایق کنندگی کمتری دارد، شستن مرتب سگها احتمال سرما خوردن در آنها را نیز افزایش میدهد. به همین دلیل، از نظر دامپزشکان شستن مرتب سگها کاملاً غیر ضروری است و تا جایی که ممکن است باید تنها با برس زدن موها و یا با استفاده از یک حولۀ نم یا خیس پوست سگ را تمیز کرد. اگر سگ آنقدر کثیف باشد که با روش برس کردن و یا با استفاده از یک حولۀ خیس قابل تمیز کردن نباشد، میتوان او را حمام کرد. در غیر این صورت، سالی یک یا دو بار حمام کردن کافیست. بهترین جا برای شستن سگها در وان حمام یا خود حمام است. بهتر است کف حمام قبل از حمام کردن سگ با فرش حمام پوشانده شود تا سگ سر نخورد و وحشت نکند. ابتدا تمام قسمتهای بدن سگ به جز قسمتهای داخلی گوشها، چشمها و بینی را با آب نیمه گرم با فشار ضعیف خیس کنید (قسمتهای داخلی گوشها باید تا انتهای حمام کردن خشک بمانند). سپس شامپوی مخصوص سگ را به همه جا به جز چشمها، بینی و گوشها بمالید و آبکشی کنید. پس از حمام سگ را با حوله خشک کنید و کنار بخاری یا شوفاژ یا جای گرم دیگر قرار دهید. اگر سگتان زود سرما میخورد بهتر است او را با سشوار خشک کنید و تا چند ساعت در جای گرم نگه دارید.
انگلهای داخلی
تا پایان ۹ هفتگی هر ۸ روز یک بار باید به بچه سگ قرص ضد انگل داد. در فاصلۀ بین ۹ هفتگی تا ۶ ماهگی، این کار باید هر دو ماه یک بار و بعد از شش ماهگی، هر سه ماه یک بار انجام شود. این قرصها را میتوان از داروخانههای حیوانی تهیه کرد. تعداد قرص بستگی به وزن سگ دارد.
ناراحتیهای پوستی در سگها
علائم ناراحتی پوست عبارتند از: خارش، شوره، اگزما، سرخ شدن پوست، پوست زشت و کل کل، کچلی در بعضی از قسمتهای بدن
ناراحتیهای پوستی میتوانند دلایل جسمی یا روحی داشته باشند: ابتلا به انگلها، تغذیۀ نادرست (کمبود ویتامینها و مواد معدنی در غذا)، باقی ماندن شامپو در پوست، شستسوی بیش از حد با شامپو، عدم رعایت بهداشت، افسردگی و تنهایی، همه و همه میتوانند باعث بروز ناراحتیهای پوستی شوند. شاید قسمت "افسردگی" کمی عجیب به نظر برسد ولی پوست حیوانات نیز مانند پوست انسانها آینۀ روح آنهاست. ابتلا به اگزما در سگها و گربههایی که بیشتر روز را تنها هستند، بچههای خود را از دست دادهاند یا از فرد مورد علاقۀ خود جدا شدهاند یا مورد بیمهری قرار گرفتهاند یا در معرض استرس و تنش دائمی هستند، بسیار شایع است.
انگلهای پوستی
محافظت از سگ در برابر گرمای شدید
سگها نسبت به گرمای زیاد بسیار حساس هستند و ممکن است خیلی زود گرمازده شوند. هرگز در ساعات گرم تابستان و مخصوصاً زیر آفتاب سگ خود را به مدت طولانی راه نبرید و ندوانید. بهترین زمان برای بازی و پیادهروی در تابستان صبح زود یا عصر است. علاوه بر این، همیشه باید آب به همراه خود داشته باشید. سگها آب بدن خود را خیلی زود از دست میدهند و باید مرتب آب بخورند.
هرگز در هوای گرم سگ خود را حتی برای یک دقیقه در ماشین تنها نگذارید. حتی اگر شیشههای ماشین چند سانتیمتر پایین باشند، درجه حرارت ماشین پارک شده زیر آفتاب در کمتر از ۱۰ دقیقه میتواند به مرز خطر برای یک سگ برسد. این کار میتواند باعث آسیب جدی و جبرانناپذیر به مغز سگ و در حالت بدتر، مرگ سگ شود. هر ساله هزاران نفر سگ خود را به همین ترتیب از دست میدهند.
چه موادی برای سگها سمّیاند؟
در همین رابطه بخوانید: