- نوشته شده توسط: تالین ساهاکیان
اردک‌ها و غازها
اردک‌ها و غازهای مهاجر معمولاً چهرۀ زیبایی به پارک‌ها و رودخانه‌های جهان می‌بخشند و طرفداران زیادی دارند. اردک‌ها به صورت گروهی یا جفتی زندگی می‌کنند ولی غازها تمام زندگی خود را تنها با جفت خود می‌گذرانند. این پرندگان جالب نزدیک آب زندگی می‌کنند و هنگام مهاجرت می‌توانند چندصد کیلومتر بدون وقفه پرواز کنند و چه در حالت شنا و چه در حالت پرواز حالت بدن خود را طوری تنظیم می‌کنند که با کمترین مقاومت آب یا هوا روبرو شوند. لهجۀ اردک‌ها در مناطق مختلف متفاوت است. در حالی که اردک‌های شهری برای غلبه بر صداهای شهر تقریباً جیغ می‌زنند، اردک‌هایی که در طبیعت زندگی می‌کنند، صدای نرم‌تری دارند.
پرهای خارجی اردک‌ها و چربی موجود روی آنها مانند عایق عمل کرده و آنها را در مقابل سرما حفظ می‌کند. در نزدیکی دم اردک‌ها غده‌ای وجود دارد که وظیفۀ آن ترشح چربی است. اردک‌ها این چربی را روی پرهای خود می‌مالند. به این ترتیب، پرهای خارجی مانند عایق عمل کرده و از نفوذ آب و سرما به پرهای داخلی جلوگیری می‌کنند. پرهای داخلی بسیار نرم‌تر هستند و بدن پرنده را گرم نگه می‌دارند. اردک‌ها از پاکیزگی لذت می‌برند و مرتب پرها و لانۀ خود را تمیز و مرتب می‌کنند.
طول عمر طبیعی اردک‌ها و غازها
در طبیعت، اردک‌ها تا ۱۲ سال و غازها تا ۲۵ سال عمر می‌کنند.
انتخاب همسر و تولید مثل در اردک‌ها
اردک‌ها معمولاً در زمستان به دنبال همسر می‌گردند. پرندگان نر با نمایش پرهای زیبای خود سعی می‌کنند توجه اردک‌های ماده را به خود جلب کنند. در بهار، پرندگان ماده همسر ایده̣آل خود را به محل جفت‌گیری که از قضا جایی است که خود از تخم در آمده‌اند می‌برند.
تعداد تخم‌هایی که یک پرندۀ ماده می‌تواند بگذارد، به مدت زمان تابش خورشید بستگی دارد. در دامداری‌های صنعتی، از این واقعیت سوء استفاده کرده و برای بالا بردن تعداد تخم‌ها پرورشگاه‌ها را با نور مصنوعی تا ۱۷ ساعت در روز روشن نگه می‌دارند.
در طبیعت، پرندۀ ماده بعد از گذاشتن تخم‌ها روی آنها می‌نشیند تا آنها را گرم کند و آقای اردک وقت خود را با سایر آقایان گروه می‌گذراند! جوجه‌ها در ۲۸ روز از تخم در می‌آیند و تنها چند ساعت پس از تولد می‌توانند با مادر خود شنا کنند و اگر مادر خود را از دست بدهند می‌توانند به تنهایی تا فاصلۀ ۱٫۵ کیلومتر به جستجوی آب بروند.
غازها حیوانات وفادار و عاطفی
غازها حیوانات بسیار وفاداری هستند. بر خلاف بسیاری از حیوانات، غازها پیمان همسری را برای تمام عمر می‌بندند. اگر غازی همسر خود را از دست بدهد، از جفت‌گیری با هر غاز دیگر درمنطقه‌ای که همسرش در آن جان باخته است خودداری می‌کند. بسیاری از غازها پس از مرگ همسر تا آخر عمر (۲۵ سالگی) از انتخاب همسر دیگر سرباز می‌زنند و بیوه می‌مانند!
غازها از همسر و فرزندان خود به شدت مراقبت می‌کنند به طوری که اگر همسر یا یکی ازجوجه‌های آنها مریض شود، تمام وقت خود را در کنار فرد مریض خانواده می‌مانند حتی اگر گروه کوچ کند و مجبور شوند تمام زمستان را همانجا بمانند و حتی اگر این وفاداری به قیمت جان آنها تمام شود.
این حیوانات به شدت عاطفی هستند. یک غاز پس از مرگ همسر یا بعد از ناامید شدن از در آمدن جوجه‌ها از تخم از گروه جدا می‌شود و مدت‌ها سوگواری می‌کند.
زندگی اردک‌ها و غازها در مزارع صنعتی
اردک‌ها و غازها برای گوشت، تخم و همچنین، یک غذای اسف‌بار فرانسوی به نام «پاتۀ جگر پرچرب» (Pate de foie gras) پرورش داده می‌شوند. زندگی اردک‌ها و غازها در دامداری‌های صنعتی بسیار شبیه به زندگی مرغ‌ها و بوقلمون‌هاست با یک تفاوت: اردک‌ها و غازها به شدت به بودن در آب و شنا نیاز دارند. این در حالی است که در دامداری صنعتی این عنصر به طور کلی حذف شده است.
علاوه بر این، اردک‌ها و غازها قربانی یک جنایت دیگر هم هستند: از چند هزار سال پیش جگر پرچرب اردک‌ها و غازهای بیمار به مذاق برخی خوش آمده است و فرانسویان، غذایی به نام پاتۀ جگر پرچرب ابداع کرده‌اند. برای تهیۀ این غذا که هنوز جزو منوی غذای بسیاری از رستوران‌های چهارستاره و پنج ستاره در دنیاست، سالانه میلیون‌ها اردک و غاز را به طور مصنوعی به بیماری جگر مبتلا می‌کنند. برای این کار، روزانه دو یا سه بار یک لولۀ آهنی یا پلاستیکی را از دهان حیوانات وارد معدۀ آنها می‌کنند و مقدار زیادی غذا داخل معدۀ آنها می‌ریزند. به این ترتیب، پس از سه تا چهار هفته جگر به چند برابر حجم معمولی خود می‌رسد طوری که پرنده دیگر قادر به حرکت نیست. خوراندن اجباری غذا می‌تواند باعث خون‌مردگی‌های دردناک، پارگی یا زخم در دهان یا دستگاه گوارشی و حتی ترکیدن جگر شود. حیواناتی که در این سه یا چهار هفته نمی‌میرند، کشته می‌شوند و از جگر انها برای تهیهٔ پاتهٔ جگر استفاده می‌شود. این پرندگان در قفس‌های کوچک نگهداری می‌شوند طوری که حتی قادر به چرخیدن در آن نیستند.
در نتیجۀ اعتراضات مکرر طرفداران حقوق حیوانات، تولید و فروش این غذای نکبت‌بار در برخی از نقاط دنیا مانند بسیاری از کشورهای اروپایی و برخی از ایالت‌های آمریکا ممنوع شده است.
همچنین، ممکن است غازها قربانی صنعت پَر هم بشوند و در طول عمر خود دو بار پرهای گردن و سینهٔ آنها برای تولید پَر باکیفیت کنده شود، عملی که درد فوق‌العاده شدیدی دارد و زخم‌های عمیق جسمی و روحی به جا می‌گذارد و حتی ممکن است به عفونت و مرگ تعدادی از پرندگان منجر شود. برای آگاهی بیشتر در این مورد به این صفحه مراجعه کنید.
اردک‌ها و غازها معمولاً در ۷ هفتگی به کشتارگاه فرستاده می‌شوند.
خوشبختانه پاتۀ جگر اردک و غاز در سفرۀ ایرانیان جایی ندارد ولی سوء استفاده از اردک‌ها در ایران به شکل دیگری رواج دارد. هر ساله پرورش دهندگان اردک‌ها، هزاران هزار جوجه اردک یک یا دوروزه را راهی بازار می‌کنند. این جوجه اردک‌ها غالباً با رنگ‌های شیمیایی نیز رنگ می‌شوند تا با رنگ‌های صورتی، نارنجی، آبی و بنفش توجه کودکان بیشتری را به خود جلب کنند. خود این رنگ شیمیایی باعث بیماری بسیاری از جوجه‌ها و مرگ تعداد زیادی از آنها می‌شود. متاُسفانه تعداد زیادی از مردم درک درستی از احتیاجات طبیعی این حیوانات ندارند و آنها را به عنوان هدیه برای کودکان و نوه‌های خردسال خود خریداری می‌کنند. آنچه در چند روز بعد اتفاق می‌افتد، کاملاً قابل پیش‌بینی است. یک جوجه اردک که تمام مدت فشرده یا انگولک شده است با پا یا بالی شکسته در یکی از اتاق‌های خانه می‌میرد تا کودک خردسال اسباب‌بازی دیگری پیدا کند. خریداری این جوجه‌ها توسط افرادی که شرایط نگهداری آنها را ندارند، نه تنها باعث آزار و مرگ این حیوانات دوست داشتنی می‌شود بلکه باعث تشویق این صنعت برای ادامۀ این قضیه و حتی پرورش تعداد بیشتری جوجه در سال‌های آتی می‌شود.