- نوشته شده توسط: تالین ساهاکیان
بازار محصولات گیاهی و فرصت‌های شغلی جدید
چند سال پیش دوست یکی از دوستان، که آلمانی است و البته گیاه‌خوار هم نیست، تعریف می‌کرد:
«چند وقتی به دنبال منبع درآمد دوم بودم و بالاخره با یک نفر دیگر تصمیم گرفتیم یک دکهٔ کوچک اجاره کنیم و برگر جک‌فروت درست کنیم و بفروشیم (جک‌فروت بزرگترین میوهٔ دنیاست که ساختاری شبیه گوشت دارد). بعد از چند ماه، کار این دکه چنان گرفت که هر روز جلویش یک صف طولانی تشکیل می‌شد و این کم‌کم مشکل‌ساز شد. دیدیم تنها راه حل، گسترش کار است و چون هر دو شغل اولی داشتیم که نمی‌خواستیم رها کنیم و نمی‌توانستیم آن را مدیریت کنیم آن را رها کردیم.»
گاهی به همین سادگی است: یک دکه که فقط یک نوع خوراک می‌فروشد: برگری که از میوهٔ جک‌فروت درست شده ولی دستور آن در حد اعلی بهینه شده است و ذائقهٔ مشتریان را ارضا می‌کند.
نمونهٔ دیگر این را در مورد یکی از فعالان حقوق حیوانات فرانکفورت دیدم که از یک دکهٔ فلافل‌فروشی شروع کرد و آنقدر فلافل‌هایش خوب بودند که حالا یک رستوران وگان در قلب فرانکفورت دارد که هیچ روز هفته حتی یک لحظه از مشتری خالی نمی‌شود و ۹۹ درصد مشتریانش هم گیاه‌خوار نیستند.
اما چرا این‌ها را تعریف کردم:
بیکاری در ایران یک معضل همگانی است. بسیار پیش می‌آید که دوستان گیاه‌خوار در ایران از وضعیت بد اقتصادی و شغلی خود شکوه می‌کنند و می‌گویند راهی برای رهایی از آن پیدا نمی‌کنند.
گسترش گیاه‌خواری از یک طرف و رواج بیماری‌های مزمن مانند کلسترول و چربی خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی-عروقی و همچنین، آلرژی‌های مختلف مانند آلرژی به پروتئین شیر یا عدم قابلیت هضم لاکتوز (که ۷۵ درصد افراد بزرگسال درگیر آن‌اند) بازار جدیدی را در سراسر دنیا باز کرده است که اگر کسی عاقلانه و با علاقه و دل و جان در آن وارد شود شانس خیلی خوبی برای موفقیت خواهد داشت.
بگذارید از مشاهدات خودم در زمینهٔ تولید محصولات گیاهی در آلمان بگویم که سیزده سال است آن را دنبال می‌کنم: در چند سال گذشته بازار جایگزین‌های گیاهی در آلمان مرتب بزرگ‌تر و بزرگ‌تر شده است و تمام شرکت‌هایی که توانسته‌اند ذائقهٔ مشتریان را ارضا کنند به سرعت پیشرفت کرده‌اند و همچنان دارند بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شوند چون حالا دیگر این محصولات فقط گیاه‌خواران را جذب نمی‌کنند. تعداد افراد همه‌چیزخواری که برای سلامتی خود به محصولات بدون چربی و کلسترول و سالم‌تر رو می‌آورند روز به روز بیشتر می‌شود. دیگر هیچ چیز نمی‌تواند این روند رشد را متوقف کند. بدیهی است که به همان نسبت که تعداد تولید کنندگان افزایش پیدا می‌کند، رقابت هم بیشتر می‌شود و مرتب شرکت‌های غول شرکت‌های کوچک را می‌بلعند (آنهایی که خوب‌اند به قیمت‌های خوب خریداری می‌شوند و آنهایی که از نظر ارضای ذائقهٔ مشتریان خوب نیستند خودبخود نابود می‌شوند).
بازار محصولات گیاهی در ایران کاملاً جدید است و هنوز در آن رقابت جدی‌ای وجود ندارد و شرکت‌های بزرگ هم هنوز روی آن دست نگذاشته‌اند. این در حالی است که تقاضا برای این محصولات مرتب در جامعه افزایش پیدا می‌کند. بنابراین در هر سطحی از سرمایهٔ اولیه باشید می‌توانید از جایی شروع کنید:
- تولید غذاهای وگان در منزل و فروش آنها به سوپرمارکت‌ها از شیرینی و کیک وگان (لازم نیست روی آن کلمهٔ وگان ذکر شود. «گیاهی بدون کلسترول» افراد بیشتری را جذب می‌کند) گرفته تا کتلت و برگر و سوسیس و کالباس وگان، شیرهای گیاهی، پنیرهای گیاهی دست‌ساز و غیره.
- تولید بستنی‌های وگان خانگی برای بستنی‌فروشی‌ها
- کیترینگ وگان
- باز کردن دکه‌ها، اغذیه‌فروشی‌ها و رستوران‌های وگان
- تولید انبوه محصولات گیاهی مانند شیرها، بستنی‌ها، خامه‌ها، پنیرها و ماست‌های گیاهی و غذاهای آماده یا نیمه‌آمادهٔ وگان
- تولید مکمل‌ها مانند امگا ۳ با زنجیرهٔ بلند (DHA و EPA) از جلبک‌های میکروسکوپی
- کشت محصولاتی که عموم مردم استفاده می‌کنند و هنوز جای خالی‌شان در ایران بسیار احساس می‌شود: انواع و اقسام قارچ‌ها، آلوئه‌ورا و غیره.
این لیست بسیار طولانی است و این‌ها فقط چند نمونه از کارهایی بود که می‌توانند در ایران آیندهٔ خوبی داشته باشند. بدیهی است که حوزه‌های دیگر هم بسیار جای پیشرفت دارند: تولید چرم مصنوعی بادوام، تولید محصولات آرایشی-بهداشتی طبیعی و غیره.
بله برای انجام بعضی از این کارها سرمایه‌های کلان نیاز هست ولی لازم نیست از تولید انبوه شروع کنیم. می‌شود از کوچک شروع کرد و کم‌کم کار را گسترش داد. با این کارهای تولیدی می‌توان چند هدف را با هم زد:
- برآورده کردن نیازهای جامعه
- آسان کردن زندگی افراد گیاه‌خوار و وگان
- گسترش گیاه‌خواری و اخلاق
- رسیدن به ثبات اقتصادی و در درازمدت، شغل‌آفرینی
تصمیم با شماست!